Retorica
Overtuigingskracht is een techniek en een kunst tegelijkertijd. De techniek om goed te kunnen argumenteren, verstaanbaar te spreken en je betoog treffend op te bouwen. De kunst om de best passende toon aan te slaan, het meest meeslepende verhaal te vertellen en de mooiste beeldspraken te gebruiken. In de vakken krijg je alles, in de cursussen deelgebieden van de retorica De cursussen zijn gegeven aan studenten, docenten, advocaten en architecten. Ze kunnen op maat gemaakt, maar zijn in principe zo algemeen dat tien minuten nadenken over hoe het toepasbaar is voor je eigen praktijk al heel vruchtbaar is gebleken.
Vakken
12 EC vak (16 weken lang 6 contacturen en per week 3-6u zelfstudie) aan de honoursstudenten van de VU en de UvA. Theorie en praktijk zijn 50/50 verdeeld. Theorie o.a. klassieke retorica, moderne psychologie (nudging, vooroordelen, werking van emoties), argumentatieleer. Praktijk o.a. stem&fysieke performance lessen, schrijflessen, praktijksimulaties zoals een oefenrechtbank uitvoeren, een SIRE campagne maken en spreken in een ceremoniële setting, veldwerk. Veel referenties naar speeches van oude en nieuwe sprekers: zowel de historische, ethische als de retorische waarde worden geanalyseerd.
6 EC keuzevak (5 weken lang 6 contacturen en 3-6u zelfstudie per week) voor vierdejaars rechtenstudenten aan de RU. Theorie en praktijk zijn 50/50 verdeeld, vergelijkbaar met bovenstaande beschrijving, met focus op de overtuigingspraktijk binnen de rechtszaal. Zo is er meer aandacht voor argumentatieleer, de functie van retorica in het recht en het decorum van de juridische performance.
6 Weken full time Bildung programma om je eigen overtuigingskracht te ontdekken en uit te breiden. Aandacht voor invloedrijke sprekers, voor overtuigingstechnieken, filosofie, psychologie en persoonlijke ontwikkeling.
Summercourse van een week voor de Law Extra studenten van de RU. Aandacht voor de reguliere aspecten van de retorica, zoals performance, argumentatie en emoties. Aandacht voor de functie van de democratische rechtsstaat (verzorgd door collega’s Eugene Sutorius en Joep Wolfhagen). Aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling van de student: wat voor jurist wil je zijn? Wat vind je belangrijk en waardevol van het recht, waar wil je voor strijden?
Een zomercursus van een week, waarin de klassieke retorica wordt besproken en gewerkt aan een eigen speech. Aan die speech hangen lessen schrijven (metaforen, compositie, stijl etc) en performance (stem, fysiek, dramaturgie).
Deze cursus is een aantal jaren gegeven bij de Internationale School voor de Wijsbegeerte en makkelijk in reprise te nemen voor groepen die niet alleen bezig willen zijn met de inhoud van de retorica, maar ook met een concrete toepassing.
Oefendebat
Cursussen
Aristoteles heeft het over drie overtuigingsmiddelen, namelijk ethos, pathos en logos. Grof vertaald is dat wat je inbrengt als spreker, wat er tussen de spreker en het publiek gebeurt en wat de inhoud van de woorden is. De drie dagdelen zijn op die manier ingedeeld: 1. ethos, gekoppeld aan performance, 2. pathos, gekoppeld aan retorisch schrijven en 3. logos, gekoppeld aan argumentatie.
De duur van deze cursus kan worden aangepast: alledrie de elementen zijn ook wel eens op een dag gegeven, en ook wel eens in vijf bijeenkomsten. In een dag heb je de energie van een crashcours, in de drie of vijf dagdelen is er meer ruimte voor verdieping en persoonlijke retorische coaching.
Deze cursus wordt gegeven aan advocaten, docenten en andere professionals die zich bezig moeten houden met communicatie en overtuigen
Eenmalige cursus waarin de beginselen van de retorica worden besproken, op basis van de werken Aristoteles en Cicero. Deze oude invulling van de retorica blijkt nog zeer bruikbaar en wordt in deze bijeenkomst gekoppeld aan de moderne retorica, psychologie en het effect van performance.
Deze cursus is geschikt voor mensen die in hun werk te maken hebben met communicatie en andere nieuwsgierigen.
Duur: een dagdeel
Deze cursus zit vooral op het ‘hoe’ van de retorica. Hoe gebruik je je lichaam, je mimiek, je stem nu en welk effect heeft dat op je toehoorder. We gaan vanuit deze habitus op zoek naar mogelijkheden om je palet aan expressieve kleuren uit te breiden door focus op houding, handgebaren en stemles.
Deze cursus is geschikt voor mensen die in hun werk te maken hebben met communicatie en andere nieuwsgierigen.
Duur: een dagdeel
Deze cursus focust zich op het verbreden van je fysieke expressieve mogelijkheden. Leer de effecten van verschillende soorten houdingen, handgebaren en looprichtingen, maar ook de effecten van wel of geen oogcontact, werken met of zonder powerpoint of wel of niet voordragen achter een katheder.
Deze cursus is geschikt voor mensen die in hun werk te maken hebben met communicatie en andere nieuwsgierigen.
Duur: van twee uur voor de basics tot een dagdeel voor meer oefening en persoonlijke aandacht
Het meest onderschatte element van de retorische performance is meteen ook het element waar de meeste wonderen kunnen gebeuren. Denk Martin Luther King, denk Obama, denk Hillary Clinton, dan snap je meteen waar het goud ligt (en waar niet). In deze cursus analyseren we je stemgebruik en proberen we je mogelijkheden te vergroten door te werken aan klankvoorstelling, tempo, melodie en volume.
Deze cursus is geschikt voor mensen die in hun werk te maken hebben met communicatie en andere nieuwsgierigen.
Duur: twee uur voor de basics tot een dagdeel voor meer oefening en stemtools
Als spreker kun je doelmatiger en meeslepender worden door je te focussen op wat je toehoorders moeten meemaken tijdens jouw pitch of speech. Wil je ze emotioneren, oppeppen, aanzetten tot denken of tot actie, dan heb je daar verschillende technieken voor nodig. Aan de hand van vier verschillende kleuringen die je kunt geven aan je tekst kun je een specifiek appel leren doen op het argumentatieve, emotionele, engagerende of pragmatische vermogen van je publiek.
Deze cursus is geschikt voor mensen die in hun werk te maken hebben met communicatie en andere nieuwsgierigen.
Duur: twee uur, goed te combineren tot een dagdeel met de cursus Metafoor en Framing
In deze cursus oefen je met twee van de belangrijkste gereedschappen van de retorica: de framing van je onderwerp en de vertaling van je onderwerp via een metafoor. Met framing kun je de focus van je onderwerp bepalen (denk aan de framing van de anti-abortus beweging: Pro Life, met als reactie daarop van de pro-abortus beweging: Pro Choice). Een metafoor gefocust op het aanbrengen van een betekenislaag aan je betoog. Als je zegt tegen je puberdochter ‘Het is hier een zwijnenstal’ als je op haar kamer doelt, plak je als het ware een aantal eigenschappen van de zwijnenstal aan de kamer, bijvoorbeeld stank, vies, de dochter gedraagt zich als een dier. Dat is een andere laag dan wanneer je zegt ‘het is hier een rotzooi’ (geen metafoor) of ‘het is hier een vuilnisbelt’ (ander soort viezigheid, stank en veroorzaker), alhoewel je vast ook een boze dochter hebt.
Deze cursus is geschikt voor mensen die in hun werk te maken hebben met communicatie en andere nieuwsgierigen, specifiek op taalniveau.
Duur: twee uur tot een dagdeel, valt goed te combineren met de Cursus Tekstregie
In deze cursus leer je verschillende vormen van argumenteren. Er is namelijk een wezenlijk verschil of je redeneert over een feit of over een waarde. Daarnaast gaan we ook kijken naar hoe sterk de basis is van de onderbouwing van hetgeen je wilt betogen. We verwerken deze kennis in een argumentatieschema om te kunnen zien welke structuur je het beste kunt aanbrengen in je speech of pleidooi.
Voor professionals die zich bezig moeten houden met steekhoudende spreekbeurten of kritische luisteraars. Ook voor debaters!
Duur: Afhankelijk van de gewenste diepgang kan deze cursus in een webinar van 1u worden gegeven, tot aan een of twee dagdelen inclusief praktische oefeningen.
Deze cursus gaat over het herkennen en gebruiken van drogredeneringen. Dit soort redeneringen zijn retorisch vaak sterk: een metafoor is smaakmaker in een betoog, maar deze vorm van vergelijken is nooit sluitend en een op een op het onderwerp te plakken. Een voorbeeld klinkt lekker, maakt een probleem invoelbaar, maar is inductief en daardoor nooit zeker van toepassing op alle gevallen. En maar niet te spreken over alle logische fouten die waar lijken doordat ze in een vaste vorm staan, maar allerlei fouten kunnen bevatten door bijvoorbeeld een verkeerde plaatsing van een premisse.
Voor professionals die zich bezig moeten houden met steekhoudende spreekbeurten of kritische luisteraars. Ook voor debaters!
Duur: een dagdeel
Deze basiscursus gaat over de beginselen van communicatie: taal. We zoomen in op eigenschappen van verschillende woorden en woordclusters die onschuldig lijken, maar vaak veel meer macht in zich dragen dan lijkt. Het ‘doe even normaal’ van Wilders en Rutte heeft allerlei lagen van betekenis die ook per publieksgroep verschilt. We zoomen verder in op taalgebruik gericht op beeldend schrijven: smaakwoorden. ‘De auto’s botsten op elkaar’ geeft een heel ander beeld dan ‘de auto’s knalden op elkaar’ en dat komt niet alleen doordat knallen een wat heftiger betekenis heeft in de Dikke van Dale dan botsen. Een K klinkt sowieso al harder dan een B. Zo zijn er talloze voorbeelden van vrij onopgemerkte publieksbeïnvloeding. Als sluitstuk kijken we naar stijl en stijlfiguren, waarin alles samen komt. Woordelijke stijlfiguren als alliteratie en rijm klinken lekker en worden zodoende sneller geaccepteerd, figuurlijke stijlfiguren zoals de metafoor en de retorische vraag zitten meer op het twerken van je betekenislaag.
Duur: twee uur in een zeer slanke vorm, tot een dagdeel met meer oefening.
De parel van de overtuigende betogen is wat mij betreft de Spoken Word, of de Slam Poetry. Het is een vorm van retorica verwant aan rap, poëzie en een regulier betoog. Er wordt altijd een statement gemaakt, iets bejubeld, bevraagd of verketterd, maar dan op een prachtige manier. Google Amanda Gorman bij de inauguratie van Biden, maar ook Kate Tempest die een wat heftiger stijl hanteert. We kijken naar de opbouw van Spoken Word, hoe te beginnen en welke gereedschappen je kunt gebruiken. Het is een stijlcursus in het kwadraat. Zelfs als je nooit meer een spoken word maakt hierna, ben je wel stevig ingewijd in de magische wereld van vorm en stijl, iets wat leek speech sowieso kan gebruiken.
Duur: 3/4 uur
Coaching
Het oefenen en finetunen van pleidooien en andere redevoeringen die echt goed uit de verf moeten komen. In kleine groepsvorm.
Duur: van een uur tot een dagdeel, afhankelijk van de groepsgrootte en de lengte van de speech. Eventueel met terugkomdagen.
Persoonlijke begeleiding bij een belangrijke spreekbeurt, sollicitatie of andersoortige situatie waarbij overtuigingskracht van belang is.
Duur: minimaal twee keer een uur, tot regelmatige ontmoetingen als er aan de algehele overtuigingskracht en spreekvaardigheid gewerkt wordt.